Czy organizacje pozarządowe mogą korzystać z kredytów bankowych i pożyczek? Tak – zarówno fundacje, jak i stowarzyszenia mają zdolność prawną do zaciągania zobowiązań finansowych. Mimo to, dostęp do kredytów dla NGO bywa trudniejszy niż w przypadku firm. Dlatego warto dobrze zrozumieć zasady i możliwości finansowania dłużnego w sektorze społecznym. Co ważne, nasz poradnik nie jest materiałem sponsorowanym!
Czy NGO może dostać kredyt?
Tak, pod warunkiem, że:
- posiada zdolność kredytową,
- prowadzi stabilną działalność,
- ma jasny plan spłaty.
Banki często oceniają NGO podobnie jak przedsiębiorstwa. Brakuje jednak dedykowanych ofert, a analitycy rzadko znają specyfikę sektora obywatelskiego. Mimo to, duże i doświadczone organizacje mogą liczyć na kredyt pomostowy lub inwestycyjny.
Kiedy kredyt ma sens dla organizacji pozarządowej?
Zaciągnięcie długu przez NGO powinno wynikać z konkretnych potrzeb. Typowe sytuacje to:
- oczekiwanie na dotację – potrzebna pożyczka pomostowa,
- inwestycja w rozwój – zakup sprzętu, remont, nowa usługa,
- tymczasowy kryzys – np. spadek darowizn lub opóźnienie płatności.
Warunkiem powinna być realna możliwość spłaty, np. z wpływów z dotacji, działalności odpłatnej lub fundraisingu.
Jak przygotować się do zaciągnięcia kredytu?
Zanim zwrócisz się do banku lub funduszu pożyczkowego, przygotuj:
- aktualne sprawozdanie finansowe,
- KRS, REGON, statut organizacji,
- bilans i rachunek wyników,
- plan spłaty lub biznesplan.
Warto także uzyskać uchwałę zarządu, jeśli statut tego wymaga. Pamiętaj: nawet jeśli zarząd nie odpowiada majątkiem prywatnym za długi NGO, odpowiedzialność za decyzję finansową pozostaje po jego stronie.
Kredyt bankowy dla NGO – możliwości i ograniczenia
Na rynku nie ma wielu kredytów dedykowanych NGO. Banki oferują głównie podstawowe usługi (rachunek, karta), rzadziej kredyty. Wyjątki to np. DNB Bank, który udziela pożyczek większym fundacjom – pod warunkiem spełnienia rygorystycznych kryteriów.
Jeśli działasz w małej organizacji:
- zapytaj najpierw bank, w którym masz konto,
- rozważ przeniesienie konta do banku spółdzielczego lub lokalnego – bywają bardziej przychylne NGO,
- pamiętaj, że brak historii finansowej może być barierą.
Pożyczki dla NGO poza systemem bankowym
Istnieją instytucje specjalizujące się w pożyczkach dla trzeciego sektora:
- PAFPIO (Polsko-Amerykański Fundusz Pożyczkowy Inicjatyw Obywatelskich),
- TISE (Towarzystwo Inwestycji Społeczno-Ekonomicznych).
Ich zalety to:
- znajomość specyfiki NGO,
- elastyczne podejście do dokumentacji,
- szybki proces decyzyjny (czasem 7 dni),
- pożyczki pomostowe, rozwojowe i inwestycyjne.
Kwoty zaczynają się już od 10 tys. zł. Okres spłaty to zazwyczaj 2–3 lata, a warunki są bardziej przyjazne niż w bankach.
Jak minimalizować koszty pożyczki lub kredytu?
- Pożyczaj tylko tyle, ile naprawdę potrzebujesz.
- Zaplanuj spłatę z buforem (zwłaszcza przy pożyczkach pomostowych).
- Negocjuj warunki – zwłaszcza jeśli masz historię spłat.
- Wykorzystuj środki zgodnie z planem – nie finansuj z nich pomysłów „poza budżetem”.
Na co uważać podpisując umowę?
Sprawdź dokładnie:
- oprocentowanie i prowizje,
- zabezpieczenia (weksel, cesja dotacji, poręczenie),
- wymagane raportowanie (często kwartalne),
- harmonogram spłat.
Dobrze jest skonsultować umowę z prawnikiem lub doradcą NGO – unikniesz ryzykownych zapisów, np. kolidujących z umową grantową.
Alternatywy dla kredytu
Zanim zdecydujesz się na kredyt:
- rozważ fundraising lub dotację,
- porozmawiaj z grantodawcą o zaliczce,
- zapytaj zaprzyjaźnioną organizację o wsparcie (np. nieoprocentowaną pożyczkę wewnątrz sektora).
Możliwa jest również pożyczka od osoby prywatnej (np. członka zarządu), ale pamiętaj o formie pisemnej i obowiązku zapłaty podatku PCC.
Budowanie reputacji finansowej NGO
Terminowa spłata zobowiązań to kapitał zaufania, który procentuje w przyszłości – przy kolejnych kredytach, ale także w oczach darczyńców, partnerów i urzędów.
