W świecie organizacji pozarządowych (NGO) pozyskiwanie grantów stanowi jedno z podstawowych źródeł finansowania projektów społecznych, edukacyjnych czy kulturalnych. Wybór najodpowiedniejszego programu grantowego może jednak nastręczać trudności, zwłaszcza przy tak dużym wyborze dostępnych inicjatyw: od funduszy krajowych, przez samorządowe, aż po szeroką gamę konkursów unijnych. Warto zatem zastanowić się, jakie granty są najlepsze dla NGO i na co zwrócić uwagę w procesie poszukiwania źródeł wsparcia.
Dopasowanie celu projektu do priorytetów grantodawcy
Jednym z kluczowych kryteriów doboru odpowiedniego programu finansowania jest dopasowanie pomysłu do obszarów, które dany fundusz zamierza wspierać. Jeśli organizacja pragnie realizować projekty edukacyjne, powinna skupić się na inicjatywach ogłaszanych przez Ministerstwo Edukacji, unijne programy typu Erasmus+ czy konkursy regionalne poświęcone szkoleniom i rozwojowi kompetencji. Podobnie w przypadku przedsięwzięć społecznych lub kulturalnych – tam najlepszymi źródłami dotacji bywają Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz rozmaite fundacje prywatne czy samorządowe programy wspierające lokalne społeczności.
Przed złożeniem wniosku warto dokładnie przeanalizować regulaminy i warunki naborów. Każdy program ma swoje priorytety i preferuje konkretne rodzaje działań (np. aktywizacja osób starszych, promowanie dziedzictwa narodowego, działania proekologiczne), co oznacza, że dobrze dopracowany pomysł z dziedziny np. edukacji ekologicznej może zyskać wyższą punktację w programach kładących nacisk na ochronę środowiska. Wybór programu grantowego bez uwzględnienia priorytetów kończy się nierzadko odrzuceniem wniosku już na etapie oceny formalnej.
Skala dofinansowania a potrzeby fundacji, stowarzyszenia, związku sportowego albo klubu sportowego?
Innym ważnym aspektem jest skala dofinansowania oferowanego przez dany program. Małe inicjatywy o budżecie kilkudziesięciu tysięcy złotych nie zawsze potrzebują wielomilionowych funduszy unijnych, które wiążą się ze skomplikowanymi procedurami i obszerną dokumentacją. W takich przypadkach sprawdzają się lokalne granty samorządowe, konkursy organizowane przez korporacje w ramach społecznej odpowiedzialności biznesu czy też mniejsze fundusze ministerialne (np. programy wspierające aktywność obywatelską).
Z drugiej strony, organizacje planujące długofalowe, rozbudowane projekty (np. budowę centrów integracji społecznej, duże przedsięwzięcia kulturalne czy badawcze) powinny sięgnąć po bardziej zaawansowane źródła finansowania, takie jak Europejski Fundusz Społeczny Plus (EFS+) czy programy infrastrukturalne w ramach Krajowego Planu Odbudowy (KPO). Są to często wieloletnie projekty, co wiąże się z koniecznością wykazania sporych zasobów własnych, stabilnej kadry i zaawansowanego planu zarządzania projektem, ale umożliwia pokrycie znacznej części kosztów z grantów.
Partnerstwa i wskaźniki sukcesu
Wybierając najlepsze granty dla NGO, warto również spojrzeć na wymóg tworzenia partnerstw czy konsorcjów z innymi organizacjami. W niektórych programach unijnych (np. w Horyzont Europa lub w projektach międzyregionalnych) wręcz oczekuje się współpracy międzynarodowej lub międzysektorowej. Dla wielu NGO takie partnerstwo może okazać się szansą na rozwinięcie skrzydeł, zdobycie nowych kontaktów czy wymianę doświadczeń, co w długiej perspektywie przekłada się na wzmocnienie organizacji.
Trzeba też pamiętać, że różne konkursy przykładają dużą wagę do osiągania konkretnych wskaźników (np. liczba osób objętych szkoleniami, osiągnięty poziom zatrudnienia, skala promocji kultury). Dlatego jeśli nasz projekt skupia się np. na pracy indywidualnej z osobami w trudnej sytuacji życiowej, warto wybrać program, który dopuszcza bardziej jakościowe wskaźniki sukcesu zamiast masowego docierania do tysięcy odbiorców.
Dotacje i granty – jak wybrać coś dla siebie?
Najlepsze granty dla NGO to takie, które ściśle współgrają z charakterem planowanego projektu i priorytetami organizacji. Kluczowe jest dopasowanie celów zadania do wymogów programu, realna ocena skali finansowania (od drobnych grantów samorządowych po wielomilionowe fundusze unijne) oraz świadomość, czy warto tworzyć partnerstwa. Przy mniejszych inicjatywach sprawdzają się np. lokalne konkursy oferujące szybkie wsparcie, zaś przy ambitniejszych przedsięwzięciach niezbędne może być sięganie po bardziej zaawansowane fundusze krajowe lub europejskie. Przed podjęciem decyzji o wyborze źródła finansowania warto przeanalizować dotychczasowe doświadczenia organizacji, jej zasoby i cele długoterminowe – tylko w ten sposób możliwe jest optymalne połączenie projektu z odpowiednim grantem.
