Granty dla szkoły publicznej krok po kroku – poradnik dofinansowań i konkursów!

Publiczne szkoły coraz częściej sięgają po zewnętrzne źródła finansowania – granty i dotacje – aby wzbogacić ofertę edukacyjną, doposażyć pracownie czy zrealizować nowe projekty. Choć podstawowym źródłem utrzymania szkoły publicznej są środki samorządowe i subwencja oświatowa z budżetu państwa, to jednak dodatkowe fundusze pozwalają szkołom wyjść poza standardowe ramy finansowe. W niniejszym kompendium przedstawiamy, jak szkoła publiczna może ubiegać się o dofinansowania – od programów rządowych po fundusze unijne i granty od firm czy organizacji pozarządowych – oraz jakie formalności musi spełnić, by skutecznie aplikować o środki. Artykuł skierowany jest do dyrektorów szkół, nauczycieli i wszystkich osób zaangażowanych w rozwój placówek oświatowych, którzy chcą zdobyć praktyczną wiedzę o pozyskiwaniu grantów na potrzeby szkoły.

Szkoła publiczna jako wnioskodawca – specyfika prawna

Zacznijmy od ważnej kwestii formalnej: czy szkoła publiczna może samodzielnie występować o grant lub dotację? Zgodnie z polskim prawem szkoły i placówki oświatowe – zarówno publiczne, jak i niepubliczne – nie posiadają osobowości prawnej. Oznacza to, że szkoła jako taka nie jest odrębnym podmiotem prawnym i zazwyczaj nie może samodzielnie podpisywać umów cywilnoprawnych (np. umowy o dofinansowanie). Organem prowadzącym szkołę publiczną jest najczęściej jednostka samorządu terytorialnego (gmina lub powiat), ewentualnie ministerstwo (w przypadku szkół prowadzonych przez administrację rządową) – i to ten organ formalnie reprezentuje szkołę w wielu działaniach prawnych.

W praktyce ubieganie się o środki zewnętrzne przez szkołę publiczną wymaga współpracy z organem prowadzącym. Na szczeblu lokalnym oznacza to, że np. wniosek o dotację z programów rządowych będzie składać gmina lub powiat w imieniu szkoły. Przykładem są granty z budżetu państwa na doposażenie szkół – takie programy jak „Aktywna Tablica” czy środki z rezerwy oświatowej MEN (tzw. rezerwa części oświatowej subwencji ogólnej) – gdzie wymagane jest złożenie wniosku za pośrednictwem samorządu. Innymi słowy, szkoła inicjuje projekt i przygotowuje wniosek, ale oficjalnym wnioskodawcą i stroną umowy o dofinansowanie jest organ ją nadzorujący (np. urząd gminy).

Czy to ogranicza możliwości szkoły? Niekoniecznie. Większość programów dedykowanych edukacji przewiduje udział jednostek samorządu terytorialnego lub innych uprawnionych podmiotów jako wnioskodawców, ale szkoła jest beneficjentem końcowym – to ona realizuje projekt i korzysta z przekazanych funduszy. Warto zatem, by dyrekcja szkoły utrzymywała dobrą komunikację z władzami samorządowymi i wspólnie planowała aplikowanie o dostępne granty.

Istnieją również sytuacje, w których szkoła może korzystać z osobowości prawnej stowarzyszeń lub fundacji działających przy szkole. Jeśli przy placówce funkcjonuje np. stowarzyszenie rodziców, szkolna fundacja lub uczniowski klub sportowy (UKS), które mają status organizacji pozarządowej, to mogą one w imieniu społeczności szkolnej składać wnioski o granty, zwłaszcza tam, gdzie uprawnionymi wnioskodawcami są NGO. W dalszej części omówimy to szerzej – takie rozwiązanie bywa kluczowe dla sięgania po niektóre źródła finansowania.

Źródła finansowania dla szkół – przegląd możliwości

Pozyskiwanie dodatkowych środków wymaga rozeznania, jakie źródła finansowania są dostępne dla szkół publicznych. Poniżej przedstawiamy główne kategorie grantów i dotacji, o jakie może się starać szkoła, wraz z przykładami:

Programy rządowe i samorządowe na edukację

Najbardziej oczywistym źródłem są programy rządowe finansowane z budżetu państwa, często ogłaszane przez Ministerstwo Edukacji i Nauki lub inne resorty. Wiele z nich dotyczy właśnie szkół samorządowych. Przykłady to:

• Aktywna Tablica – program MEN finansujący zakup sprzętu multimedialnego (tablice interaktywne, projektory, laptopy) do szkół. Szkoła przygotowuje wniosek, a organ prowadzący składa go do wojewody. Dofinansowanie obejmuje zakup nowoczesnych pomocy dydaktycznych, a środki pochodzą z budżetu państwa.
• Rezerwa Oświatowa – środki z rezerwy części oświatowej subwencji ogólnej, przyznawane na konkretne cele (np. wyposażenie nowych pracowni przedmiotowych, zakup pomocy dydaktycznych czy dostosowanie szkół). Wniosek składa samorząd na podstawie potrzeb szkoły; dofinansowanie pokrywa zwykle część kosztów, resztę dokłada JST. Jest to świetna okazja na uzyskanie funduszy np. na nowo utworzoną pracownię przedmiotową czy doposażenie świeżo wybudowanej szkoły.
• Programy inwestycyjne MEN – okresowo uruchamiane nabory na większe inwestycje oświatowe. Przykładem może być program „Inwestycje w oświacie” z 2023 roku, z budżetem 95 mln zł na lata 2023-2024, który dofinansowywał zarówno szkoły samorządowe, jak i niesamorządowe w realizacji trwających inwestycji (budowa lub modernizacja budynków szkolnych, zakup wyposażenia). Takie programy pozwalają pozyskać duże środki na rozwój infrastruktury szkoły.
• Inne programy ministerialne – np. program „Poznaj Polskę” dofinansowujący wycieczki szkolne do miejsc o znaczeniu edukacyjnym i historycznym, czy programy wspierające kształcenie zawodowe, sport szkolny (o nich szerzej poniżej) itp. Warto śledzić ogłoszenia MEiN oraz innych ministerstw (np. programy prozdrowotne z Ministerstwa Sportu, inicjatywy z Ministerstwa Cyfryzacji dla szkół w zakresie kompetencji cyfrowych, itd.).

Samorządy lokalne również mogą wspierać finansowo inicjatywy szkolne. Dzieje się to na dwa sposoby: albo poprzez dedykowane konkursy grantowe na poziomie gminy/powiatu, albo – co zdarza się nierzadko – w trybie tzw. małych grantów z art. 19a ustawy o działalności pożytku publicznego. W budżetach samorządów bywa, że pozostają wolne środki, które urząd chce przeznaczyć na lokalne przedsięwzięcia zgodne z celami rozwoju gminy. Można wtedy złożyć uproszczony wniosek o dofinansowanie takiego zadania (pozasystemowy tryb, bez otwartego konkursu ofert), jednak uprawnione do tego są wyłącznie organizacje pozarządowe. Oznacza to, że szkoła jako jednostka budżetowa nie złoży sama takiego wniosku, ale już stowarzyszenie działające przy szkole – owszem. Ten mechanizm (tzw. „mały grant do 10 tys. zł, projekt do 90 dni”) bywa świetnym sposobem na szybkie zdobycie funduszy na niewielką inicjatywę szkolną o charakterze lokalnym. Jeśli w Twojej szkole nie ma stowarzyszenia ani fundacji, warto nawiązać współpracę z lokalną organizacją lub rozważyć założenie przy szkole stowarzyszenia, by móc korzystać z takich możliwości.

Podsumowując, rządowe i samorządowe programy to często pierwsze źródło, po które powinna sięgnąć szkoła, gdyż są to środki publiczne dedykowane edukacji. Wnioski bywają wymagające formalnie, ale gwarantują duże dofinansowania. Z kolei lokalne małe granty dają szansę na finansowanie oddolnych projektów – kluczem jest tu posiadanie lub pozyskanie osobowości prawnej NGO, aby z nich skorzystać.

Fundusze europejskie dla szkół – jakie granty i dotacje?

Unia Europejska od lat wspiera rozwój oświaty w Polsce poprzez różnorodne programy finansowane z funduszy strukturalnych i funduszy akcyjnych. Szkoła publiczna może korzystać z funduszy UE najczęściej za pośrednictwem projektów realizowanych przez organy samorządowe lub we współpracy z organizacjami (rzadziej bezpośrednio jako samodzielny beneficjent, choć i to jest możliwe np. w programach edukacyjnych). Oto najważniejsze ścieżki finansowania unijnego:

• Programy operacyjne 2014-2020 i 2021-2027 – w poprzedniej perspektywie finansowej szkoły korzystały np. z Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój (PO WER) czy Regionalnych Programów Operacyjnych (RPO) poszczególnych województw. Przykładowo, z PO WER finansowano dodatkowe zajęcia rozwijające kompetencje kluczowe uczniów czy szkolenia dla nauczycieli, zaś z RPO – doposażenie pracowni przedmiotowych, tworzenie przedszkoli itd. W nowej perspektywie 2021-2027 kontynuowane są podobne działania (część programów zmieniła nazwy, np. PO WER zastąpił Program Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego). Warto regularnie sprawdzać Portal Funduszy Europejskich, gdzie znajduje się wyszukiwarka aktualnych naborów i informacje o nowych programach. Znajdziemy tam także zapowiedzi warsztatów dla potencjalnych wnioskodawców i porady, jak aplikować o fundusze UE.
• Polska Cyfrowa / Cyfrowa Europa – poprzedni Program Operacyjny Polska Cyfrowa (POPC) oferował granty na rozwój infrastruktury cyfrowej szkół (szerokopasmowy internet, e-administracja szkolna) oraz na projekty edukacji cyfrowej. W nowym rozdaniu pojawiają się programy nastawione na transformację cyfrową – tu szkoły także mogą pośrednio korzystać (np. poprzez projekty ogólnopolskie typu „Aktywna szkoła – laboratoria przyszłości”, finansowane częściowo z funduszy UE).
• Erasmus+ – to kluczowy program UE dla edukacji, szkoleń i młodzieży, w którym polskie szkoły bardzo aktywnie uczestniczą. Erasmus+ pozwala uzyskać granty na wyjazdy szkoleniowe nauczycieli, wymiany młodzieżowe, projekty współpracy szkół z różnych krajów (Partnerstwa Strategiczne), a nawet na goszczenie wolontariuszy zagranicznych. Szkoła może samodzielnie aplikować (tu akurat jako jednostka bez osobowości prawnej jest reprezentowana przez organ prowadzący, ale w praktyce wnioski piszą nauczyciele). Kwoty dofinansowań są znaczne – pokrywają koszty mobilności, kursów, materiałów edukacyjnych. Projekt Erasmusa wymaga dobrego planowania i znajomości języka angielskiego, lecz korzyści są ogromne: podniesienie kompetencji kadry i uczniów, wymiana doświadczeń międzynarodowych oraz często trwałe partnerstwa z innymi placówkami. Udział w Erasmusie często otwiera drzwi do kolejnych projektów.
• Nowe programy 2021-2027 – w nowym okresie budżetowym UE uruchomiła m.in. program FERS – Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego (następca PO WER) czy Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko (FEnIKS), z których mogą być finansowane np. modernizacje energetyczne budynków szkolnych czy wyposażenie pracowni w sprzęt OZE itp. Szkoły mogą partycypować w tych projektach poprzez JST. Warto śledzić ogłoszenia o naborach, bo nowa perspektywa dopiero nabiera tempa i pojawiają się świeże konkursy – od cyfryzacji, przez edukację włączającą, po ekologię w szkołach.
• Wymóg wkładu własnego – należy pamiętać, że projekty europejskie prawie zawsze wymagają wniesienia wkładu własnego po stronie wnioskodawcy. Poziom dofinansowania wynosi np. 85% lub 90%, resztę dokłada beneficjent. Wkład własny może mieć formę finansową lub niefinansową (praca wolontariuszy, udostępnienie sal itp.), ale musi być zapewniony. Dla szkoły oznacza to konieczność uzgodnienia z organem prowadzącym zabezpieczenia odpowiednich środków w budżecie na pokrycie wkładu. Mimo to warto – projekty unijne dają dostęp do dużych kwot (nierzadko kilkaset tysięcy złotych na projekt edukacyjny), co pozwala zrealizować kompleksowe przedsięwzięcia, np. urządzenie nowego oddziału przedszkolnego z pełnym wyposażeniem czy wdrożenie innowacyjnych programów nauczania w wielu szkołach jednocześnie.

Podsumowując, fundusze UE stanowią ogromną szansę dla szkół – choć proces aplikacji bywa skomplikowany, to dostępne środki są nieporównywalnie większe niż w większości krajowych konkursów grantowych. Warto korzystać ze wsparcia ekspertów (np. w urzędzie miasta/powiatu są często wydziały pozyskiwania funduszy) i nie bać się sięgać po Europę.

Współpraca z organizacjami pozarządowymi (NGO)

Jak wspomniano wcześniej, organizacje pozarządowe odgrywają ważną rolę w pozyskiwaniu funduszy dla szkoły. Wiele grantów – zwłaszcza finansowanych ze środków samorządowych czy fundacji prywatnych – kierowanych jest wyłącznie do NGO, a nie bezpośrednio do jednostek publicznych. Dlatego posiadanie w otoczeniu szkoły partnera w postaci stowarzyszenia lub fundacji znacznie poszerza wachlarz dostępnych dotacji.

Kilka przykładów takiej współpracy:

• Stowarzyszenie przyjaciół szkoły / rada rodziców: Jeśli rodzice utworzą stowarzyszenie (np. „Przyjaciele Szkoły w XYZ”), może ono aplikować o granty na działania edukacyjne, kulturalne, integracyjne dla uczniów. Mogą to być lokalne fundusze (np. wspomniane małe granty gminne) albo konkursy ogólnopolskie dla NGO.
• Uczniowski Klub Sportowy (UKS): To specyficzna forma stowarzyszenia działającego przy szkole, ukierunkowana na sport. UKS-y rejestrowane są zazwyczaj w ewidencji starosty i formalnie są NGO. Dzięki temu mogą brać udział w konkursach dotacyjnych z obszaru kultury fizycznej. O tym więcej w kolejnym podrozdziale poświęconym grantom sportowym.
• Partnerstwo z lokalnymi organizacjami: Jeśli w okolicy działa fundacja lub stowarzyszenie o profilu edukacyjnym, ekologicznym, kulturalnym, warto nawiązać partnerstwo. Szkoła może wspólnie z NGO przygotować projekt – np. fundacja składa wniosek o grant, a szkoła jest miejscem realizacji i współautorem pomysłu. To popularny model m.in. w programach takich jak „Równać Szanse” (rozwijanie kompetencji młodzieży) czy „Działaj Lokalnie” (mikrogranty na inicjatywy społeczne). Formalnie pieniądze trafiają do organizacji, ale korzyści odnoszą uczniowie i społeczność szkolna.
• Zakładanie własnej fundacji/stowarzyszenia: Jeśli brak naturalnego partnera, założenie własnej organizacji pozarządowej przy szkole może być strategiczną decyzją. Coraz więcej szkół ma swoje fundacje szkolne (zakładane np. przez absolwentów) lub stowarzyszenia nauczycieli. Taka organizacja może pozyskiwać środki na cele, które statutowo obejmują wspieranie danej szkoły. Uwaga – wymaga to dodatkowej pracy administracyjnej i transparentności, ale otwiera drogę do wielu programów niedostępnych dla podmiotów publicznych.

Współpraca szkoły z NGO to nie tylko dostęp do grantów, ale także łączenie kompetencji – organizacje często mają doświadczenie w pisaniu projektów i rozliczaniu dotacji, a szkoła ma kadrę merytoryczną i odbiorców działań. Razem można osiągnąć więcej. Pamiętajmy tylko o zachowaniu zasad formalnych (umowy partnerstwa, zgody organu prowadzącego na udział szkoły w projekcie itp.).

Granty fundacji korporacyjnych i firm – edukacja wspierana przez biznes

Coraz więcej firm prywatnych i korporacji posiada fundacje lub programy CSR (społecznej odpowiedzialności biznesu), które oferują granty na projekty edukacyjne. Takie granty są zazwyczaj przyznawane organizacjom pozarządowym, ale adresowane do szkół, nauczycieli, bibliotek lub innych instytucji oświatowych. Jeśli szkoła ma możliwość aplikować poprzez stowarzyszenie (własne lub partnerskie), zdecydowanie powinna rozważyć tę opcję. Część fundacji ogłasza cykliczne konkursy (np. raz do roku), inne przyjmują wnioski w trybie ciągłym.

Kilka przykładów znanych programów grantowych wspierających edukację:

• Fundacja mBanku – program mPotęga: granty na innowacyjne projekty edukacji matematycznej dla dzieci i młodzieży. Wnioski mogły składać m.in. stowarzyszenia we współpracy ze szkołami. Dofinansowanie (kilka–kilkanaście tysięcy zł) pozwalało sfinansować np. matematyczne gry terenowe, kluby młodych matematyków, wyposażenie do nauki przez zabawę. Obecnie Fundacja mBanku wspiera także projekty jak mSilnia ukierunkowane na edukację matematyczną w bibliotekach, co pokazuje, że biznes chętnie inwestuje w rozwój kompetencji ścisłych.
• Fundacja Orange – program SuperKoderzy: to inicjatywa, gdzie szkoły (we współpracy z fundacją) realizują 10-miesięczne cykle zajęć z nauki programowania i robotyki. Uczestniczący nauczyciele otrzymują szkolenia, a szkoła otrzymuje grant na zakup pomocy dydaktycznych (sprzęt, roboty) potrzebnych do zajęć. Program jest konkursem – nabór odbywa się co roku, a wybrane szkoły dołączają do ogólnopolskiej sieci SuperKoderów.
• Fundacja ORLEN – programy dla edukacji i sportu: Orlen prowadzi kilka programów grantowych. Dla szkół szczególnie ciekawy jest program „Mam Talent do Nauki” (konkursy dla zdolnej młodzieży, wyposażenie laboratoriów szkolnych) oraz granty stricte sportowe (o nich niżej). W 2025 Orlen uruchomił też program „Kulturalny Orlen” skierowany do instytucji kultury i bibliotek, co świadczy o szerokim zaangażowaniu firmy w rozwój lokalny.
• Fundacja LOTTO (Totalizatora Sportowego): prowadzi m.in. program „Patroni Roku” i od 2023 nowy program „Otwarta Kultura”, gdzie wnioskodawcami mogą być także szkoły, biblioteki czy domy kultury. Granty do 20 tys. zł na projekty historyczno-patriotyczne nie wymagają wkładu własnego, co jest bardzo zachęcające. To przykład konkursu, gdzie również jednostka samorządowa (szkoła) może startować bez NGO, jeśli regulamin ją uwzględnia.
• Fundacja PZU: finansuje projekty z różnych dziedzin, w tym edukację i kulturę. Co ważne, o dotacje w Fundacji PZU mogą ubiegać się nie tylko stowarzyszenia, ale także instytucje publiczne, w tym instytucje kultury (biblioteki, domy kultury) oraz szkoły, PZU ma np. programy dotacyjne dla małych miejscowości („PZU z Kulturą”, „PZU z dziećmi”), gdzie szkoła jako jednostka publiczna może być partnerem lub beneficjentem.
• Inne przykłady: Fundacja BGK („Na dobry początek” – projekty edukacyjne dla przedszkolaków i klas 1-3), Fundacja Kronenberga (Citi Handlowy – programy z przedsiębiorczości), Fundacja Santander, Fundacja Enea (energia, ekologia w szkołach), Fundacja Toyota (granty ekologiczne w wybranych regionach), itd. Każda z dużych firm część swojego CSR kieruje na edukację, więc warto śledzić ogłoszenia fundacji korporacyjnych.

Przy staraniu się o granty od fundacji prywatnych kluczowe jest, by pomysł na projekt wpisywał się w cele statutowe danej fundacjiphoton.education. Np. fundacje bankowe lubią projekty z matematyki, przedsiębiorczości; fundacje firm energetycznych – projekty ekologiczne, oszczędzanie energii; fundacje telekomów – kompetencje cyfrowe. Dobrze jest zbadać profil fundatora i zaproponować coś, co go zainteresuje. Zaletą takich grantów jest zwykle mniej biurokracji – wnioski są krótsze, nastawione na innowacyjność pomysłu, a nie skomplikowane formaliaphoton.education.

Wiele fundacji ogłasza konkursy raz do roku (często późną jesienią lub na początku roku – wtedy planują budżety). Niektóre przyjmują wnioski cały rok – warto to sprawdzić, bo może się okazać, że projekt można zgłosić w dowolnym momencie i w ciągu kilku tygodni uzyskać dofinansowanie.

Na marginesie: Jeśli szkoła ma pomysł na projekt edukacyjny o zasięgu krajowym, może także szukać grantów w ministerialnych funduszach poza edukacją, np. w programach Narodowego Centrum Kultury (kultura w szkole), Instytutu Dziedzictwa Narodowego (projekty historyczne, patriotyczne wśród młodzieży) czy Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska (ekoprojekty). W tych wypadkach jednak zazwyczaj wymagany jest status NGO lub partnerstwo z nim.

Granty na zajęcia sportowe i rozwój infrastruktury sportowej (szkolne kluby sportowe)

Sport szkolny to obszar, w którym dostępne są specjalne dotacje, zarówno ze strony państwa, jak i prywatnych sponsorów. Wiele szkół posiada Uczniowskie Kluby Sportowe (UKS) lub międzyszkolne kluby, które skupiają uczniów uprawiających sport. Taki klub – jako stowarzyszenie – może być wnioskodawcą w konkursach sportowych, co stwarza możliwość pozyskania środków na sprzęt sportowy, treningi czy zawody.

Najważniejsze możliwości finansowania sportu szkolnego:

• Rządowy Program „KLUB” – sztandarowy program Ministerstwa Sportu, działający od 2016 r., dofinansowujący małe i średnie kluby sportowe w całej Polsce. UKS-y kwalifikują się wprost. Granty z Programu KLUB są stałe kwotowo: dla klubu jednosekcyjnego 10 tys. zł (podniesione do 12 tys. zł od 2024 r.), dla wielosekcyjnego 15 tys. zł (17 tys. od 2024). Te środki można wydać na wynagrodzenie trenera, zakup sprzętu sportowego czy dofinansowanie obozu sportowego – wedle potrzeb klubu, bez sztywnego podziału kosztów. Program ogłaszany jest co roku (nabór wiosną), a procedura jest uproszczona, by małe kluby (często prowadzone społecznie) mogły łatwo aplikować. Dzięki Programowi KLUB tysiące UKS-ów w całym kraju dostały zastrzyk finansowy niezbędny do funkcjonowania – w 2024 r. budżet programu to prawie 100 mln zł, co wsparło ok. 7 tysięcy klubówgov.pl.
• Programy Ministerstwa Sportu dla szkół – oprócz Programu KLUB, resort sportu prowadzi np. program „Sport Wszystkich Dzieci” (dofinansowanie organizacji zajęć sportowych, turniejów, działań upowszechniających sport dla uczniów) czy programy infrastrukturalne (budowa hal i boisk przyszkolnych, często we współpracy z samorządami i Funduszem Rozwoju Kultury Fizycznej). Te środki trafiają co prawda do JST na inwestycje, ale finalnie służą szkołom. Warto, by dyrektor szkoły wspólnie z gminą aplikował np. o ministerialne dofinansowanie budowy sali gimnastycznej czy „Orlika” – takie konkursy są ogłaszane każdego roku i pokrywają znaczną część kosztów budowy obiektów sportowych.
• Granty od sponsorów prywatnych – sport: dużi sponsorzy (zwłaszcza spółki Skarbu Państwa i branża energetyczna, paliwowa) inwestują w sport dzieci i młodzieży. Przykładem jest Fundacja ORLEN z programem „Sportowy ORLEN”, w którym uczniowskie kluby sportowe mogą uzyskać nawet do 100 tys. zł dotacji na organizację zajęć sportowych i zakup sprzętu. Co istotne, w tym programie nie wymagano wkładu własnego i można było sfinansować szeroki wachlarz działań: od regularnych treningów, przez obozy sportowe, po wynagrodzenie fizjoterapeutów czy psychologów sportowych. Nabory do takich programów są często krótkie i intensywne (np. Sportowy ORLEN miał nabór w październiku, rozstrzygnięcie w listopadzie). Inne firmy, np. Totalizator Sportowy (Lotto), również kierują granty na sport szkolny czy międzyszkolny – warto śledzić ich fundacje.
• Dotacje samorządowe na kulturę fizyczną: niemal każda gmina czy powiat co roku rozdziela środki na wspieranie sportu (w trybie konkursu ofert dla klubów sportowych). UKS-y rywalizują wtedy z innymi klubami o dotacje (często wg dyscyplin). Nie są to może wielkie kwoty, ale kilka tysięcy złotych rocznie na klub szkolny można uzyskać – z reguły na podstawie uproszczonego sprawozdania z działalności i planu na kolejny rok. Dla szkoły to o tyle ważne, że zapewnia finansowanie np. opłat wpisowych na zawody, strojów sportowych czy transportu na turnieje międzyszkolne.
• Infrastruktura z funduszy zewnętrznych: poza budżetem centralnym (programy MSportu) także środki unijne czy rządowe programy inwestycyjne (np. Polski Ład) pozwalają budować infrastrukturę sportową przy szkołach. Te projekty realizują samorządy, ale szkoła powinna zgłaszać zapotrzebowanie. Dobrą praktyką jest przygotowanie przez szkołę koncepcji projektu (np. modernizacji przyszkolnego boiska) i poszukiwanie wraz z gminą konkursu, gdzie można to zgłosić do dofinansowania.

Podsumowując kwestię sportu: jeżeli szkoła chce rozwijać sport, nie powinna opierać się tylko na własnym budżecie. Istnieje gęsta sieć programów – od rządowych, przez lokalne, po prywatne – które zostały stworzone właśnie po to, by wspierać aktywność fizyczną dzieci i młodzieży. Kluczem jest posiadanie lub utworzenie klubu sportowego z osobowością prawną (UKS), bo to on będzie formalnie stroną umowy dotacyjnej. Mając UKS, można rokrocznie zdobywać środki z Programu KLUB, a dodatkowo polować na większe granty typu ORLEN. Wysiłek włożony w napisanie wniosku zwraca się lepszym wyposażeniem, darmowymi zajęciami dla uczniów, sukcesami sportowymi i promocją szkoły.

Inne źródła wsparcia – od społeczności lokalnej po crowdfunding

Poza klasycznymi grantami istnieją też alternatywne sposoby pozyskiwania funduszy, które szkoła może rozważyć:

• Budżet obywatelski (partycypacyjny) – coraz popularniejszy mechanizm, w którym mieszkańcy głosują na projekty do sfinansowania z puli miejskiej/gminnej. Szkoły często korzystają z budżetu obywatelskiego zgłaszając pomysły służące nie tylko szkole, ale i okolicznym mieszkańcom. Przykłady: utworzenie ogólnodostępnego placu zabaw czy boiska na terenie szkoły, doposażenie biblioteki szkolnej w zbiory dostępne dla mieszkańców, organizacja festynu edukacyjnego. Jeśli projekt zyska poparcie społeczności w głosowaniu, gmina go realizuje. To świetny sposób na sfinansowanie większych inwestycji szkolnych bez konkurowania w klasycznych konkursach – trzeba jednak zmobilizować lokalną społeczność do głosowania.
• Darowizny od firm lokalnych i osób prywatnych – czasem warto po prostu zapukać do drzwi lokalnych przedsiębiorców z prośbą o wsparcie. Firma może przekazać szkole darowiznę pieniężną lub rzeczową (np. sprzęt komputerowy, farby do remontu klasy). Taka darowizna może być odliczona od podatku, więc jest dla sponsora atrakcyjna. W zamian szkoła może zaoferować promocję sponsora (podziękowanie, tabliczka sponsora na sprzęcie itp.). Lokalny biznes nierzadko chętnie wspiera szkoły, bo to poprawia jego wizerunek w społeczności. Trzeba mieć przygotowany konkretny pomysł i pokazać, jakie korzyści (społeczne, promocyjne) przyniesie wkład firmy. Nie zapominajmy też o absolwentach – bywa, że byli uczniowie, którzy odnieśli sukces zawodowy, chętnie wspomogą finansowo swoją dawną szkołę.
• Crowdfunding, zbiórki internetowe – w dobie mediów społecznościowych szkoła może spróbować zorganizować internetową zbiórkę na konkretny cel. Platformy takie jak Zrzutka.pl umożliwiają gromadzenie funduszy od wielu drobnych darczyńców. Przykładowy cel: „Zbieramy 20 000 zł na wyposażenie pracowni do terapii integracji sensorycznej” albo „Pomóżcie nam wyremontować salę do zajęć teatralnych”. Ważne jest atrakcyjne przedstawienie projektu, aktywne promowanie zbiórki wśród rodziców, na lokalnych grupach facebookowych itp. – tak, aby dotarła do jak największej liczby osób. Udało się już wielu szkołom sfinansować w ten sposób np. zakupy nowoczesnych pomocy, a nawet większe remonty.
• 1,5% podatku na OPP – jeśli przy szkole działa organizacja pożytku publicznego (OPP), np. fundacja szkolna mająca status OPP, można pozyskiwać środki z odpisu podatkowego 1,5%. To stałe, coroczne wsparcie od sympatyków szkoły. Warunek: organizacja musi uzyskać status OPP i aktywnie prowadzić kampanię informacyjną, by podatnicy wpisywali jej KRS w zeznaniu. Niewielkim nakładem (ulotki dla rodziców, promocja w lokalnej prasie) można co roku pozyskać kilka-kilkanaście tysięcy zł – do wydania na dowolny cel statutowy związany ze szkołą.
• Konkursy i nagrody – czasem inną drogą są konkursy z nagrodami pieniężnymi, w których startują szkoły lub nauczyciele. Np. konkursy na innowacje pedagogiczne, na projekty ekologiczne, olimpiady z grantami dla szkół z najlepszymi wynikami. Warto monitorować takie inicjatywy – wygrana lub wyróżnienie może przynieść dodatkowy zastrzyk gotówki.

Na marginesie: oszczędności też są źródłem pozyskania „środków” – choć to nie finansowanie zewnętrzne, warto wspomnieć, że szkoła może zwiększyć swój budżet np. dzięki programom zwiększającym efektywność energetyczną (niższe rachunki = więcej środków na inne cele) finansowanym np. przez NFOŚiGW. Ale to już osobny temat.

Podsumowując tę część: bądźmy otwarci na niestandardowe formy finansowania. Społeczność szkolna – rodzice, absolwenci, lokalne firmy – to potencjalni sojusznicy. A internet daje możliwość wyjścia z akcją wsparcia na szeroki świat. Ważne, by każdą taką inicjatywę dobrze zaplanować, przejrzyście rozliczyć i podziękować darczyńcom, by budować zaufanie na przyszłość.

Jak przygotować dobry wniosek o dofinansowanie?

Samo zidentyfikowanie źródła finansowania to połowa sukcesu. Drugą połową jest przygotowanie skutecznej aplikacji. Oto kilka uniwersalnych rad, które zwiększą szanse szkoły na otrzymanie grantu:

1. Zbadaj potrzeby i ustal cel projektu – zanim sięgniesz po pióro (czy klawiaturę), dobrze zdefiniuj, jaki problem chcesz rozwiązać lub jaką potrzebę zaspokoić. Czy brakuje sprzętu komputerowego? Czy uczniowie mają niskie kompetencje językowe? A może chcesz zachęcić dzieci do czytania? Określenie realnych potrzeb społeczności szkolnej będzie fundamentem projektu. Grantodawcy lubią projekty, które wynikają z konkretnych diagnoz (np. „tylko 30% uczniów zdaje egzamin z matematyki powyżej 80% – chcemy to zmienić przez innowacyjne zajęcia dodatkowe”).
2. Dobierz program finansowania odpowiedni do celu – z poprzedniej części wiesz, że różne programy mają różne priorytety. Nie próbuj naginać rzeczywistości – jeśli masz pomysł na ogród szkolny, złóż wniosek do programu ekologicznego, a nie np. do fundacji bankowej od matematyki. Dopasowanie projektu do celów konkursu to kluczowy element oceny. Przeczytaj uważnie regulamin i upewnij się, że Twój pomysł wpisuje się w oczekiwane obszary.
3. Zaplanuj projekt od A do Z – opisz konkretnie działania, które zrealizujesz za pozyskane pieniądze. Harmonogram, podział ról, partnerzy (np. organizacja pozarządowa, inna szkoła, biblioteka), spodziewane rezultaty. Im bardziej przemyślany projekt, tym większa wiarygodność. Pamiętaj, by zaplanować realistyczny budżet – rozpisz wydatki i upewnij się, że są zgodne z wytycznymi (np. czy dopuszczalne są wynagrodzenia, zakup sprzętu, koszty cateringu na event – to wszystko zależy od konkursu).
4. Postaw na innowacyjność i jakość merytoryczną – szczególnie fundacje i konkursy jakościowe zwracają uwagę na oryginalność pomysłu i jego wartość edukacyjną. Warto pokazać, co nowego wniesie projekt: np. pierwsza taka pracownia na wsi, program pilotażowy, nowatorska metoda nauczania. Unikaj ogólników – konkrety przekonują bardziej niż hasła. Wnioski NGO często nie są bardzo rozbudowane, dlatego najważniejszy jest trafiony pomysł oparty na realnych potrzebach.
5. Zaangażuj społeczność i partnerów – projekty, w które zaangażowane jest więcej osób i instytucji, zwykle zyskują dodatkowe punkty. Np. do projektu czytelniczego wciągnij bibliotekę publiczną, rodziców jako wolontariuszy, lokalnego poetę. Pokażesz w ten sposób, że projekt ma poparcie i szanse na trwałość po zakończeniu finansowania. Wiele konkursów premiuje także wkład własny lub niefinansowy – warto wykazać np. wolontariat nauczycieli, udostępnienie sal przez szkołę (to też jest zasób!).
6. Sprawdź kwestie formalne – brzmi banalnie, ale mnóstwo wniosków odpada z powodów formalnych. Upewnij się, że wniosek złoży uprawniony podmiot (np. gmina lub stowarzyszenie, zależnie od wymagań), że dotrzymasz terminu naboru, dołączysz wszystkie załączniki (np. list intencyjny partnera, zgoda organu prowadzącego, preliminarz kosztów). Poproś kogoś o przeczytanie wniosku przed wysyłką – świeże oko może wychwycić brakujące informacje lub błędy.
7. Bądź cierpliwy i wyciągaj wnioski – jeśli za pierwszym razem się nie uda, nie zrażaj się. Konkurencja bywa duża (np. w programie „Kulturalny ORLEN” w 2025 wpłynęło 2,8 tys. wniosków, a dofinansowanie dostało 185 projektów). Ważne, by próbować ponownie, może z udoskonalonym pomysłem. Wiele programów oferuje informacje zwrotne o ocenach – warto z nich skorzystać, by ulepszyć przyszłe aplikacje.

Na koniec, korzystaj z dostępnych poradników i szkoleń. Istnieją darmowe materiały i webinary o tym, jak pisać projekty (np. na portalach edukacyjnych, NGO). Niektóre portale, jak wspomniane grantowo.pl czy serwisy dla organizacji, publikują gotowe wskazówki i listy kontrolne. Im więcej wiedzy zdobędziesz, tym pewniej poczujesz się w świecie grantów.

Podsumowanie: od czego zacząć chcąc zdobyć dofinansowanie lub grant dla szkoły?

Pierwszym krokiem jest otwartość na możliwości i przekonanie, że warto sięgać po granty. Wiele szkół publicznych w Polsce już przekonało się, że dzięki zewnętrznym funduszom mogą realizować marzenia, na które nie starczyłoby środków z zwykłego budżetu. Nowa pracownia komputerowa, bogatsza biblioteka, zajęcia wyrównawcze dla uczniów, szkolny ogród meteorologiczny, a nawet wyremontowany budynek – to wszystko da się osiągnąć, znajdując odpowiednie źródło dofinansowania.

W dobie internetu nie jesteśmy z tym sami. Warto trzymać rękę na pulsie informacji – dołączyć do grup dla dyrektorów i nauczycieli, gdzie członkowie dzielą się informacjami o konkursach (np. grupy na Facebooku typu Edukacja z pasją itp.). Portale zajmujące się funduszami (choćby ten, na którym publikujemy ten artykuł) regularnie informują o nowych naborach. Dobrze jest też zaprenumerować newslettery ministerstw czy lokalnych urzędów – często wysyłają komunikaty o dotacjach.

Szkoła publiczna, mimo braku osobowości prawnej, ma szerokie możliwości korzystania z grantów – kluczem jest współdziałanie z samorządem lub NGO. Jeśli dyrektor zadba o zbudowanie wokół szkoły koalicji osób i organizacji zainteresowanych rozwojem placówki, to każde kolejne pisanie wniosku stanie się łatwiejsze. A sukces w postaci otrzymanego dofinansowania wzmocni pozytywnie wizerunek szkoły i przyniesie realne korzyści uczniom.

Nie zrażajmy się ewentualnymi porażkami i celebrujmy nawet drobne sukcesy grantowe – każdy pozyskany 1 000 zł czy 10 000 zł to przecież dodatkowe możliwości dla naszych dzieci. Powodzenia w świecie grantów