Granty dostępne przez cały rok to niezwykle cenna opcja dla organizacji, które nie chcą lub nie mogą czekać na ogłoszenie kolejnego konkursu z góry ustalonym terminem. Określenie granty całoroczne oznacza zazwyczaj takie dofinansowania, o które można ubiegać się w trybie ciągłym (bez sztywnego deadline’u) lub które są ogłaszane cyklicznie i regularnie (np. co kwartał, co rok). Dla organizacji pozarządowych współpracujących z samorządami lokalnymi szczególnie istotny jest tzw. tryb 19a – procedura umożliwiająca uzyskanie środków poza konkursami. Poniżej wyjaśniamy, na czym polega tryb art. 19a (małe granty) oraz podajemy przykłady innych całorocznych i cyklicznych możliwości finansowania, z których mogą korzystać NGO.
Co ważne, wszystkie granty całoroczne zostały zawarte w kalendarzu na grantowo.pl!
Małe granty (tryb 19a) – uproszczona dotacja samorządowa
Tryb z art. 19a ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (potocznie zwany małym grantem) to specjalny, uproszczony mechanizm przekazywania dotacji przez samorząd terytorialny organizacji pozarządowej. Został on wprowadzony, aby umożliwić finansowanie pilnych lub innowacyjnych działań NGO bez konieczności czekania na oficjalny konkurs ofert
Przepisy jasno to definiują:
- Maksymalna kwota dofinansowania: 10 000 zł na jedną ofertę realizacji zadania publicznego Jest to więc mechanizm wspierający małe projekty – stąd nazwa.
- Czas realizacji projektu: do 90 dni (3 miesięcy) od momentu podpisania umowy. Zadanie finansowane z małego grantu ma charakter krótkoterminowy, co często oznacza działania o jasno określonym, wąskim zakresie.
- Lokalny/regionalny charakter zadania: Małe granty mogą dotyczyć wyłącznie zadań publicznych o znaczeniu lokalnym lub regionalnym. Nie finansuje się w ten sposób dużych ogólnokrajowych inicjatyw, lecz raczej projekty służące społeczności lokalnej.
- Prosta procedura, brak konkursu: To cecha wyróżniająca – organizacja składa ofertę realizacji zadania publicznego bezpośrednio do organu wykonawczego samorządu (np. wójta, burmistrza, prezydenta miasta). Nie ma etapu konkursowego rywalizowania z innymi ofertami; decyzja o przyznaniu środków podejmowana jest uznaniowo przez samorząd po ocenie celowości zadania. Cała procedura jest szybsza i mniej sformalizowana niż otwarty konkurs ofert.
- Limit dotacji w skali roku: Jeden samorząd (np. dana gmina) może przekazać w trybie 19a jednej organizacji łącznie nie więcej niż 20 000 zł w danym roku kalendarzowym. Dodatkowo jedna organizacja może skorzystać z tego trybu najwyżej dwa razy w roku u tego samego samorządu. Ograniczenia te mają zapobiegać obchodzeniu regularnych konkursów i nadużywaniu trybu uproszczonego.
Jak uzyskać mały grant? Procedura rozpoczyna się od złożenia przez organizację oferty opisującej planowane zadanie (należy użyć uproszczonego wzoru oferty określonego w odpowiednim rozporządzeniu. Praktyka podpowiada, że zanim przygotujemy ofertę, warto skontaktować się z urzędem i upewnić się, czy dysponuje on jeszcze środkami na małe granty oraz czy nasze zadanie wstępnie wpisuje się w priorytety samorządu. Jeśli urzędnicy potwierdzą dostępność funduszy i zainteresowanie projektem, mamy dużą szansę na uzyskanie dofinansowania – tryb 19a bywa nazywany konkursem bez konkursu, bo przy akceptacji ze strony samorządu wsparcie jest niemal pewne.
Po złożeniu oferty urząd ma obowiązek upublicznić ją na 7 dni (w Biuletynie Informacji Publicznej, na tablicy ogłoszeń i na swojej stronie internetowej). W tym czasie każdy obywatel może zgłosić uwagi do oferty. Jeśli nie pojawią się istotne zastrzeżenia, po upływie tego okresu samorząd niezwłocznie podpisuje z organizacją umowę o realizację zadanial. Cały proces od złożenia wniosku do otrzymania decyzji zwykle zamyka się w około 2 tygodniach, co jest ogromną zaletą w porównaniu do standardowych konkursów (gdzie na wyniki czeka się nieraz miesiącami).
Zalety i ograniczenia trybu 19a
Niewątpliwym atutem małych grantów jest ich dostępność w trybie ciągłym – wiele samorządów przyjmuje oferty w tym trybie przez cały rok, aż do wyczerpania przeznaczonych środków. Daje to organizacjom elastyczność – można złożyć wniosek dokładnie wtedy, gdy pojawi się pomysł lub potrzeba działania, bez oglądania się na harmonogram konkursów. Procedura jest szybka i nie tak pracochłonna jak pełen konkurs (oferta jest krótsza niż standardowy wniosek konkursowy, wymagania formalne uproszczone). Dla nowych, mniejszych stowarzyszeń czy fundacji, które dopiero uczą się pisać wnioski, tryb 19a bywa dobrą okazją na pierwszy „trening” w pozyskiwaniu dotacji.
Ograniczenia to przede wszystkim niska kwota i krótki czas realizacji – za maksymalnie 10 tys. zł i w 3 miesiące trudno zrealizować duże przedsięwzięcie. Trzeba też pamiętać o wspomnianych limitach (dwukrotność i 20 tys. rocznie na organizację z danego samorządu). W praktyce małe granty są świetne do jednorazowych wydarzeń, pilotażowych działań, szybkiego reagowania na pojawiające się potrzeby lub kontynuacji działań pomiędzy większymi projektami. Tryb 19a nie zastąpi dużych konkursów, ale stanowi ich cenne uzupełnienie.
Całoroczne nabory w fundacjach i instytucjach
Nie tylko administracja samorządowa oferuje możliwość aplikowania o środki poza sztywnymi terminami konkursów. Wiele instytucji publicznych oraz fundacji prowadzi ciągłe nabory wniosków lub ogłasza konkursy o charakterze cyklicznym, co w praktyce oznacza, że organizacje mogą składać wnioski w dogodnym dla siebie momencie. Poniżej kilka przykładów takich możliwości:
- Fundacje korporacyjne z naborem ciągłym: Wspomniana wcześniej Fundacja PZU umożliwia składanie wniosków o dofinansowanie przez cały rok, w trybie pozakonkursowym (wniosek należy złożyć co najmniej 40 dni przed planowanym startem projektu) Priorytetowo traktowane są nowe pomysły i organizacje, które nie otrzymały dotacji w poprzednich latach – co zachęca do sięgania po te środki również mniej doświadczone NGO. Podobnie Fundacja PKO Banku Polskiego przyjmuje wnioski grantowe na lokalne projekty społeczno-edukacyjne w trybie ciągłym przez cały rok. Również Fundacja Standander, Fundacja ORLEN regularnie oferują programy, gdzie nabór jest otwarty non-stop lub bardzo często (np. comiesięczny przegląd wniosków). Takie elastyczne podejście u grantodawców korporacyjnych pozwala organizacjom aplikować w odpowiednim dla nich momencie, bez presji konkretnej daty zamknięcia konkursu.
- Instytucje publiczne z ciągłym naborem: Przykładem może być Narodowy Bank Polski, który prowadzi program dofinansowania projektów z zakresu edukacji ekonomicznej – wnioski przyjmowane są przez cały rok (nabór ciągły)l. Oznacza to, że jeżeli NGO ma pomysł na warsztaty finansowe lub inne działania edukacyjne zgodne z celami NBP, może aplikować w dowolnym momencie, a projekty są oceniane na bieżąco. Innym przykładem może być Program Fundusz Solidarności z Ukrainą prowadzony przez Fundację Batorego – oferuje on wsparcie instytucjonalne dla organizacji pomagających uchodźcom, a nabór wniosków ma charakter ciągły, by móc reagować na dynamicznie zmieniające się potrzeby humanitarne.
- Programy z regularnymi, częstymi naborami: Niektóre inicjatywy grantowe są co prawda konkursami z terminami, ale odbywają się cyklicznie wiele razy w roku, co czyni je de facto stałą możliwością finansowania. Przykładowo programy mikrograntów dla młodych organizacji potrafią mieć kilka rund w roku – jeśli spóźnimy się na jedną turę, kolejna szansa pojawi się za kilka miesięcy. Również pewne fundusze międzynarodowe (np. niektóre komponenty Erasmus+ czy Programu Aktywni Obywatele) ogłaszały nabory interwencyjne lub uzupełniające, kiedy pozostały środki. Warto zidentyfikować kluczowe dla nas źródła finansowania i sprawdzić, czy działają one w trybie ciągłym lub częstych rund – tak, aby móc zaplanować swoje aplikacje.
Roczne programy współpracy i konkursy cykliczne samorządów
W kontekście organizacji lokalnych istotne są także coroczne konkursy ofert ogłaszane przez samorządy w ramach ich programów współpracy z NGO. Choć nie są to nabory ciągłe (mają określony termin raz do roku), ich cykliczność i regularność pozwala organizacjom przygotować się z wyprzedzeniem. Każda gmina, powiat i województwo uchwala Roczny Program Współpracy z organizacjami pozarządowymi, w którym planuje priorytetowe zadania i środki na współpracę w danym roku. Na tej podstawie zazwyczaj na przełomie roku ogłaszane są otwarte konkursy ofert na realizację zadań publicznych w różnych obszarach (np. sport, kultura, pomoc społeczna, edukacja). Dlaczego o tym wspominamy w kontekście „nabory cykliczne”? Ponieważ dla wielu lokalnych NGO są to stałe, powtarzające się co rok źródła dotacji. Można więc traktować je jako cykliczne okazje – np. jeśli w 2025 roku stowarzyszenie zdobyło dotację z gminy na zajęcia dla młodzieży, to z dużym prawdopodobieństwem podobny konkurs będzie ogłoszony w 2026 roku, warto więc już zawczasu planować kontynuację projektu i ponowny wniosek. Wiedza o tym, kiedy i na co samorząd zwykle daje środki (oraz jakie wymagania stawia), jest cennym elementem strategii fundraisingowej NGO na poziomie lokalnym.
W przypadku samorządów ważne jest też śledzenie ogłoszeń o dodatkowych naborach w ciągu roku. Czasem, jeśli po pierwszych konkursach pozostaną niewykorzystane fundusze lub pojawią się nowe środki (np. z rezerwy budżetowej, oszczędności itp.), samorząd może ogłosić dogrywkowy konkurs ofert w drugiej połowie roku. Bywa to nazywane “małym konkursem” lub po prostu dodatkowym naborem. Organizacje, które przegapiły główny konkurs, mają wtedy kolejną szansę. Takie sytuacje nie są gwarantowane, ale zdarzają się – dlatego opłaca się regularnie sprawdzać BIP urzędu lub lokalne serwisy informacyjne.
Wskazówki dla korzystających z grantów całorocznych
1. Sprawdzaj dostępność środków: W przypadku trybu 19a i innych ciągłych naborów warto upewnić się, czy instytucja nadal dysponuje funduszami. Na początku roku pula grantów może być pełna, ale pod jego koniec – wyczerpana. Zadzwoń lub napisz e-mail do odpowiedniego wydziału urzędu czy fundacji i zapytaj, czy Twój wniosek ma szansę ze względów budżetowych. Pozwoli to uniknąć rozczarowania, gdyby okazało się, że “kasa jest już pusta”.
2. Dostosuj termin startu projektu: Przy naborach ciągłych często to wnioskodawca decyduje, kiedy chciałby zacząć realizację projektu (we wniosku podajesz proponowany harmonogram). Pamiętaj jednak o ewentualnych ograniczeniach – np. Fundacja PZU wymaga złożenia wniosku 40 dni przed planowanym początkiem projektusamorzad.gov.pl. Zaplanuj więc działania z odpowiednim zapasem czasu na procedury formalne i akceptację wniosku.
3. Dokumentuj efekty i rozliczaj na bieżąco: To rada szczególnie dla korzystających z małych grantów 90-dniowych – krótki okres realizacji oznacza też szybkie przygotowanie sprawozdania. Nie zostawiaj ewaluacji i rozliczeń na ostatnią chwilę. Rób zdjęcia, zbieraj listy obecności, prowadź ewidencję wydatków już w trakcie projektu. Gdy czas goni, łatwiej o potknięcia, a poprawne rozliczenie dotacji jest niezbędne, by zachować dobrą reputację i móc ubiegać się o kolejne środki.
4. Wykorzystaj małe granty strategicznie: Fakt, że tryb 19a pozwala na szybkie zdobycie niedużych kwot, można wykorzystywać strategicznie. Np. jeśli macie pomysł na nowatorską akcję, możecie przetestować go w małej skali za 10 tys. zł z małego grantu. Jeśli się sprawdzi – w kolejnym roku opracujecie większy projekt na ten temat i złożycie go już do konkursu o większą dotację. Małe granty mogą też pomóc “przetrwać” finansowo pomiędzy większymi projektami – pokrywając koszty kontynuacji działań do czasu uzyskania większego dofinansowania.
5. Buduj relacje ze grantodawcą: To uniwersalna zasada, ale przy trybie ciągłym nabiera szczególnego znaczenia. Regularny kontakt z osobami odpowiedzialnymi za granty (urzędnikiem w gminie, koordynatorem programu w fundacji) pozwala lepiej zrozumieć ich oczekiwania i priorytety. Informuj o swoich sukcesach zrealizowanych dzięki otrzymanym środkom – pokażesz tym samym, że warto ponownie wesprzeć Twoją organizację. Czasem zdobycie kolejnego grantu (zwłaszcza w trybie pozakonkursowym) jest łatwiejsze, jeśli grantodawca zna Was i ma zaufanie, że dobrze wydacie powierzone fundusze.
Granty całoroczne i cykliczne stanowią ważny element systemu finansowania działań społecznych. Dają organizacjom pozarządowym większą elastyczność – zamiast dostosowywać się do terminów konkursów, to finansowanie dostosowuje się do rytmu działania organizacji. Małe granty w trybie 19a są znakomitym narzędziem dla szybkiego reagowania na potrzeby lokalne i wspierania oddolnych inicjatyw bez zbędnej zwłoki. Z kolei ciągłe nabory w fundacjach czy instytucjach pozwalają niemal w dowolnym momencie roku ubiegać się o fundusze na ważne projekty – przykładowo Fundacja PZU czy NBP prowadzą takie programy otwarte non-stop.
Co ważne, wszystkie granty całoroczne zostały zawarte w kalendarzu na grantowo.pl!
Wykorzystując granty całoroczne, pamiętajmy o zachowaniu wysokiej jakości projektów i wniosków – to, że nabór jest ciągły, nie oznacza, że kryteria są mniej surowe. Konkurencja wciąż istnieje (choć rozproszona w czasie), a każdy wniosek oceniany jest merytorycznie. Dlatego podchodźmy do tych możliwości z taką samą starannością, jak do konkursów z terminem. Przy odpowiednim planowaniu i proaktywnym działaniu, granty dostępne przez cały rok mogą stać się stałym, przewidywalnym źródłem wsparcia dla fundacji i stowarzyszeń, pozwalając im realizować misję w sposób ciągły i zrównoważony. Dzięki nim organizacje pozarządowe i samorządy mogą elastyczniej współpracować dla dobra wspólnego, nie czekając bezczynnie na kolejne konkursowe terminy, lecz działając wtedy, gdy jest ku temu potrzeba i gotowość.
