Założenie stowarzyszenia to jeden z najlepszych sposobów na formalne zrzeszenie osób, które chcą realizować wspólne cele społeczne, edukacyjne, kulturalne czy sportowe. Stowarzyszenie daje możliwość skuteczniejszego działania, zdobywania grantów i darowizn oraz zwiększa wiarygodność w oczach partnerów i instytucji. Jak założyć stowarzyszenie i jakie formalności trzeba spełnić? Przygotowaliśmy szczegółowy przewodnik, który pomoże Ci przejść przez ten proces krok po kroku.
Czym jest stowarzyszenie?
Stowarzyszenie to forma prawna organizacji pozarządowej, która opiera się na dobrowolnym zrzeszeniu minimum siedmiu osób. W Polsce działalność stowarzyszeń reguluje ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach.
Cechy charakterystyczne stowarzyszenia:
- Dobrowolność – każdy członek może w dowolnym momencie przystąpić do stowarzyszenia lub z niego wystąpić.
- Niekomercyjność – głównym celem stowarzyszenia nie jest osiąganie zysku, choć może prowadzić działalność gospodarczą na rzecz realizacji celów statutowych.
- Demokratyczne zarządzanie – najważniejsze decyzje podejmują wszyscy członkowie podczas walnego zebrania.
Krok 1: Określ cel i misję stowarzyszenia
Zanim przystąpisz do formalności, zastanów się, jaki jest główny cel stowarzyszenia. Czy będzie to promowanie lokalnej kultury, rozwój sportu, ochrona środowiska, czy może wsparcie dla określonej grupy społecznej? Jasno zdefiniowana misja ułatwi nie tylko rejestrację, ale także późniejszą działalność, w tym zdobywanie funduszy i partnerów.
Przykład: Jeśli celem stowarzyszenia jest rozwój sportu wśród dzieci, możesz ubiegać się o granty sportowe lub wsparcie lokalnych firm.
Krok 2: Zbierz grupę założycieli
Do założenia stowarzyszenia potrzebujesz co najmniej siedmiu osób, które staną się jego założycielami. Wszyscy założyciele muszą być osobami pełnoletnimi, posiadającymi pełną zdolność do czynności prawnych.
Podczas zebrania założycielskiego określcie następujące elementy:
- Nazwę stowarzyszenia.
- Siedzibę i adres.
- Cele i obszar działania.
- Strukturę organizacyjną.
Krok 3: Przygotuj statut stowarzyszenia
Statut to najważniejszy dokument regulujący działalność stowarzyszenia. Powinien być zgodny z przepisami prawa i precyzyjnie określać:
- Nazwę i siedzibę stowarzyszenia.
- Cele i metody działania.
- Zasady członkostwa (przyjęcie, obowiązki, prawa i wykluczenie członków).
- Strukturę władz stowarzyszenia (np. zarząd, komisję rewizyjną).
- Zasady zarządzania finansami.
- Procedurę zmian statutu.
- Warunki likwidacji stowarzyszenia.
Wzór statutu znajdziesz na stronie Poradnik NGO.
Krok 4: Zorganizuj zebranie założycielskie
Na zebraniu założycielskim należy:
- Uchwałą powołać stowarzyszenie.
- Przyjąć statut stowarzyszenia.
- Wybrać organy władzy, np. zarząd i komisję rewizyjną.
- Sporządzić protokół z zebrania.
Dokumenty, które muszą powstać podczas zebrania:
- Lista obecności.
- Protokół z zebrania.
- Uchwały o powołaniu stowarzyszenia, przyjęciu statutu i wyborze władz.
Krok 5: Rejestracja stowarzyszenia w KRS
Rejestracja stowarzyszenia odbywa się w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS). Wniosek należy złożyć w sądzie rejestrowym właściwym dla siedziby stowarzyszenia.
Dokumenty wymagane do rejestracji:
- Wypełniony formularz KRS-W20.
- Statut stowarzyszenia.
- Protokół z zebrania założycielskiego.
- Lista założycieli z ich danymi.
- Uchwały podjęte podczas zebrania.
- Dowód opłaty sądowej – 250 zł za rejestrację i 100 zł za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.
Rejestracja zazwyczaj trwa kilka tygodni. Po jej zakończeniu stowarzyszenie uzyskuje osobowość prawną.
Krok 6: Zarejestruj stowarzyszenie w urzędach i załóż konto bankowe
Po rejestracji w KRS należy zgłosić stowarzyszenie w urzędzie skarbowym i uzyskać numer NIP oraz REGON. Kolejnym krokiem jest założenie konta bankowego, które będzie służyć do obsługi finansowej organizacji.
Na co zwrócić uwagę przy zakładaniu stowarzyszenia?
- Prawidłowość dokumentów – upewnij się, że wszystkie dokumenty są zgodne z przepisami prawa.
- Przejrzystość finansowa – stowarzyszenie musi prowadzić księgowość, nawet jeśli nie prowadzi działalności gospodarczej.
- Obowiązki sprawozdawcze – organizacja musi co roku składać sprawozdania finansowe i merytoryczne.
Przydatne linki
- Poradnik NGO: Jak założyć stowarzyszenie
- Krajowy Rejestr Sądowy (KRS)
- Ministerstwo Sprawiedliwości – formularze KRS
- Fundusze Europejskie dla stowarzyszeń
- Wzory dokumentów
- FAQ dla nowych stowarzyszeń – granty od NIW
