Wstęp – promocja turystyki ramię w ramię z Ministrem
30 listopada 2024 roku zakończyła się realizacja projektu PolskiTurysta4.0, który był tworzony i rozwijany przez Fundację Rozwoju Społeczeństwa Cyfrowego. Strona pozostaje pod opieką Fundacji i w nowym roku spotykamy się na chłodno z jej twórcami. Projekt zyskał wsparcie ze strony Ministra Sportu i Turystyki Sławomira Nitrasa i – zgodnie z założeniami – miał na celu zaprezentować piękne miejsca w Polsce w innowacyjny, w pełni zdigitalizowany sposób. Efektem prac jest nie tylko platforma, ale i cały zestaw cyfrowych wizytówek, w których zadbano o dostępność i dostosowanie treści do potrzeb różnych grup odbiorców, w tym osób ze specjalnymi potrzebami. Dziś rozmawiamy z przedstawicielami redakcji serwisu grantowo.pl oraz z panem Szymonem – członkiem Zarządu Fundacji Rozwoju Społeczeństwa Cyfrowego i posiadaczem tytułu MBA, doświadczonego w promocji krajowej turystyki. W ramach poniższego wywiadu zastanowimy się wspólnie, co udało się osiągnąć w projekcie, jaka jest rola turystyki w XXI wieku, dlaczego digitalizacja sektora turystycznego jest tak ważna i jak instytucje publiczne funkcjonują na co dzień w Polsce.
Projekt strony “Polski Turysta 4.0” dofinansowano ze środków Ministerstwa Sportu i Turystyki zgodnie z zawartą umową nr 2024/0021/2765/UDOT/DT/BP/JKK z dnia 14.06.2024.
redakcja grantowo.pl:
Panie Szymonie, przede wszystkim gratulujemy zakończenia projektu PolskiTurysta4.0. Czy mógłby Pan opowiedzieć w kilku słowach o początkach tego przedsięwzięcia? Jak zrodził się pomysł i jakie były pierwsze kroki?
Szymon (Zarząd Fundacji Rozwoju Społeczeństwa Cyfrowego):
Pomysł na PolskiTurysta4.0 zrodził się z potrzeby unowocześnienia sposobu prezentowania atrakcji turystycznych w Polsce. Obserwowaliśmy, że mimo ogromnego potencjału naszego kraju w obszarze turystyki, wiele miejsc nie było odpowiednio wypromowanych w sieci, a informacje dostępne w internecie często były niekompletne lub nieaktualne. Zespół Fundacji Rozwoju Społeczeństwa Cyfrowego postanowił więc stworzyć coś, co z jednej strony będzie solidnym źródłem inspiracji i wiedzy dla turystów, a z drugiej – narzędziem dla samych regionów i instytucji, pozwalającym im dotrzeć do szerokiego grona odbiorców.
W pierwszej fazie projektu pracowaliśmy głównie nad zidentyfikowaniem kluczowych potrzeb rynku: jakie informacje turysta z XXI wieku naprawdę chce uzyskać i w jaki sposób. Współpracowaliśmy przy tym z lokalnymi samorządami i lokalnymi organizacjami turystycznymi. Oczywiście wiązało się to z licznymi analizami, warsztatami i spotkaniami – zarówno z ekspertami od marketingu terytorialnego, jak i z przyszłymi użytkownikami platformy. Dzięki temu już od samego początku mogliśmy celować w rozwiązania, które będą praktyczne, atrakcyjne wizualnie i przyjazne w użyciu
redakcja grantowo.pl:
Projekt był wsparty bezpośrednio przez Ministra Sportu i Turystyki Sławomira Nitrasa. W jaki sposób pomoc ministerialna przełożyła się na Państwa działania?
Szymon (Zarząd Fundacji Rozwoju Społeczeństwa Cyfrowego):
Współpraca z Ministerstwem Sportu i Turystyki dała nam nie tylko finansowe wsparcie, ale i znaczący „zabezpieczający parasol” promocyjny. To bardzo istotne, by projekty związane z turystyką i digitalizacją miały też poparcie instytucji publicznych – wiele samorządów chętniej zaufało nam, wiedząc, że Ministerstwo Sportu i Turystyki kibicuje całej inicjatywie.
Oprócz samego wsparcia finansowego, ważna była również możliwość sięgania po opinie i rekomendacje ekspertów zatrudnionych w Ministerstwie, w tym biurze prasowym. Dzięki temu mogliśmy upewnić się, że platforma i projekt jako całość wpisują się w strategiczne cele państwa w dziedzinie rozwoju turystyki. Bez tej pomocy droga do zamknięcia projektu w takiej skali mogłaby być znacznie trudniejsza.
redakcja grantowo.pl:
Jakie konkretnie korzyści dla polskich turystów przyniosła platforma, którą stworzyliście w ramach PolskiegoTurysty4.0?
Szymon (Zarząd Fundacji Rozwoju Społeczeństwa Cyfrowego):
Platforma jest przede wszystkim interaktywnym źródłem informacji o rozmaitych miejscach w całej Polsce. Nie ograniczamy się do standardowych opisów zabytków czy muzeów – chcieliśmy stworzyć szeroką bazę różnorodnych atrakcji, w tym lokalnych ścieżek tematycznych, regionalnych festiwali czy wydarzeń sportowych. Dzięki temu turysta może dopasować plan wycieczki ściśle do swoich zainteresowań i dostępnego czasu.
redakcja grantowo.pl:
Wspominał Pan, że dostępność dla osób ze specjalnymi potrzebami była bardzo ważna. Na czym polegały te usprawnienia?
Szymon (Zarząd Fundacji Rozwoju Społeczeństwa Cyfrowego):
Od początku projektowania staraliśmy się trzymać standardów WCAG (Web Content Accessibility Guidelines) tak, aby nasza platforma była przyjazna również osobom z niepełnosprawnościami wzroku czy słuchu. Na przykład zadbaliśmy o odpowiedni kontrast tekstu i tła, dodaliśmy opisy alternatywne do zdjęć i ikon. Udostępniliśmy też możliwość powiększania czcionki czy korzystania z klawiatury zamiast myszy.
Jednocześnie w samej koncepcji platformy uwzględniliśmy potrzeby osób z ograniczeniami ruchowymi – na przykład, w sekcji informacyjnej o konkretnym miejscu zaznaczamy często czy jest ono przyjazne. Ale bez wątpienia sercem “dostępności” projektu jest sama platforma – posiadająca przez całość trwania projektu asystenta do spraw osób ze specjalnymi potrzebami, wygodny zakres narzędzi dla tej grupy odbiorców. Powiem trochę o tych narzedziach… Chodzi o wtyczki umożliwiające użycie “lupy”, automatyczne oddalanie i przybliżanie tekstu, zmianę kolorów, wyłączenie jaskrawych barw i konturów obrazków i tabel jednym kliknięciem. To wszystko zmienia stronę internetową w przyjazne miejsce.
redakcja grantowo.pl:
Dlaczego w ogóle uznaliście, że tak kluczowe jest uwzględnienie osób ze specjalnymi potrzebami w projekcie cyfrowym? Wiele inicjatyw cyfrowych pomija te kwestie, traktując je jako dodatek, a nie fundament.
Szymon (Zarząd Fundacji Rozwoju Społeczeństwa Cyfrowego):
Z perspektywy Fundacji Rozwoju Społeczeństwa Cyfrowego kluczowe jest, by digitalizacja była procesem włączającym, a nie wykluczającym. Sfera online może być ogromną szansą dla osób z niepełnosprawnościami: pozwala na samodzielne zdobywanie informacji, rezerwacje czy udział w wirtualnych wydarzeniach, a to wszystko w sposób zdalny i dostosowany do indywidualnych potrzeb. Pominięcie tych użytkowników w projekcie cyfrowym byłoby sprzeczne z naszą misją szerzenia równego dostępu do informacji i usług.
Poza tym nie mówimy o niszowej grupie odbiorców – osób o szczególnych potrzebach jest naprawdę wiele. Mogą to być nie tylko osoby z niepełnosprawnością ruchową, ale też seniorzy, osoby z czasowymi urazami czy nawet rodzice podróżujący z małymi dziećmi i wózkami. Tworząc platformę dostępną dla każdego, poszerzamy jej zasięg i realnie wpieramy rozwój turystyki w Polsce
redakcja grantowo.pl:
Przejdźmy na chwilę do szerszego kontekstu. Jakie jest, Pańskim zdaniem, znaczenie turystyki w XXI wieku i dlaczego digitalizacja tego sektora staje się tak istotna?
Szymon (Zarząd Fundacji Rozwoju Społeczeństwa Cyfrowego):
Turystyka odgrywa coraz większą rolę nie tylko w gospodarce, ale i w rozwoju kulturowym oraz społecznym. Dla wielu krajów staje się jednym z głównych filarów eksportu i wizytówką na arenie międzynarodowej. Polska, mając ogromne dziedzictwo kulturowe, przyrodnicze i historyczne, z roku na rok przyciąga coraz więcej turystów zagranicznych, a dla mieszkańców naszego kraju stanowi źródło poznania rodzimej przyrody i tradycji.
Digitalizacja tego sektora to odpowiedź na potrzeby nowoczesnych podróżników, którzy chcą szybko i w przystępny sposób zdobyć informacje o regionie, zaplanować podróż czy nawet zarezerwować nocleg. Poza tym współczesny turysta oczekuje, że będzie mógł „z poziomu kanapy” zweryfikować, czy dane miejsce jest dla niego odpowiednie i czy odpowiada na jego specjalne potrzeby. Bez narzędzi cyfrowych stajemy się mniej konkurencyjni na międzynarodowym rynku turystycznym
redakcja grantowo.pl:
Czy turystyka cyfrowa może zastąpić tradycyjną turystykę, czy raczej ma być dla niej wsparciem?
Szymon (Zarząd Fundacji Rozwoju Społeczeństwa Cyfrowego):
Turystyka cyfrowa jest, moim zdaniem, uzupełnieniem i wsparciem dla tradycyjnych form podróżowania. Oczywiście, istnieją rozwiązania wirtualne – wirtualne spacery po muzeach czy platformy streamingowe, które transmitują wydarzenia na żywo – ale nie zastąpią one w pełni rzeczywistych doznań podczas podróży, zwiedzania zabytków czy kontaktu z naturą.
Przede wszystkim internet może służyć za doskonałe narzędzie promocyjne i organizacyjne. Pomaga w wybieraniu miejsc docelowych, rezerwowaniu noclegów i biletów, a także w poznawaniu ciekawostek związanych z regionem. Sama cyfryzacja może też poszerzać możliwości osób, które z różnych powodów – np. zdrowotnych – nie mogą podróżować. Ale to wciąż tylko (albo aż) narzędzie. Nic nie zastąpi zapachu lasu, smaku regionalnych potraw ani bezpośrednich interakcji z lokalną kulturą.
redakcja grantowo.pl:
Jak wyglądały główne wyzwania, z którymi musieliście się zmierzyć jako Fundacja przy realizacji PolskiegoTurysty4.0?
Szymon (Zarząd Fundacji Rozwoju Społeczeństwa Cyfrowego):
Największym wyzwaniem było zgranie wielu podmiotów, które musiały działać wspólnie na jednym polu. Projekt angażował samorządy, organizacje turystyczne, Ministerstwo, a także dostawców technologii czy instytucje kultury. Każdy z tych interesariuszy miał swoje priorytety, terminy i ograniczenia. Musieliśmy więc koordynować pracę, by wszystko zgrać w czasie i utrzymać wypracowane standardy.
Drugim dużym obszarem było zadbanie o odpowiednią jakość treści. Mieliśmy do czynienia z wieloma regionami i różnym poziomem przygotowania materiałów. Często brakowało profesjonalnych zdjęć, aktualnych opisów, a informacje o dostępności bywają trudne do ustalenia. Musieliśmy więc włożyć sporo wysiłku w poprawianie i aktualizowanie danych, aby platforma rzeczywiście spełniała swoją rolę.
redakcja grantowo.pl:
Jako redakcja grantowo.pl zajmujemy się promocją projektów realizowanych przy wsparciu środków publicznych. Jak ocenia Pan współpracę z takimi podmiotami jak nasz serwis? W czym ułatwiło Wam to życie?
Szymon (Zarząd Fundacji Rozwoju Społeczeństwa Cyfrowego):
Wasza rola, jako serwisu grantowo.pl, była i nadal jest nieoceniona. Przede wszystkim pomogliście nam w dotarciu do szerokiego grona odbiorców zainteresowanych tematyką turystyki i rozwoju regionalnego. Dzięki waszym narzędziom i kontaktom mogliśmy lepiej zaprezentować nasz projekt, a także znaleźć partnerów i sympatyków, którzy z różnych powodów chcieli wesprzeć PolskiegoTurystę4.0.
Co ważne, jesteście doświadczonym partnerem w zakresie informowania o możliwościach finansowania i promowania inicjatyw publicznych. Mogliśmy liczyć na wasze doradztwo w kwestiach związanych z obsługą grantu. Wierzymy, że takie współprace – oparte na wymianie wiedzy i sieci kontaktów – są najlepszym sposobem, by skutecznie realizować duże, wielowątkowe projekty w Polsce.
redakcja grantowo.pl:
Zatrzymajmy się na chwilę przy kwestii formalnej. Projekt zakończył się 30 listopada 2024 r. Jakie były ostatnie tygodnie przed jego oficjalnym zamknięciem? Czy pojawiły się jakieś wyzwania na finiszu?
Szymon (Zarząd Fundacji Rozwoju Społeczeństwa Cyfrowego):
Jak to zwykle bywa w dużych projektach, ostatnie tygodnie były bardzo intensywne. Przede wszystkim musieliśmy dopilnować kwestii rozliczeń finansowych oraz formalnego rozliczenia się z Ministerstwem Sportu i Turystyki. Jednocześnie zakończyć należało wszystkie prace programistyczne, tak by platforma była w pełni gotowa i działała stabilnie.
Oprócz tego skoncentrowaliśmy się na działaniach promocyjnych. Chcieliśmy, żeby informacja o tym, że projekt będzie kontynuowany i dostępny w sieci także po jego oficjalnym zamknięciu, dotarła do możliwie najszerszej grupy odbiorców. Musieliśmy więc zaplanować kampanię w mediach społecznościowych, stworzyć materiały prasowe i zadbać o to, by organizacje partnerskie i influencerzy wspomogli nas w informowaniu o dalszych losach platformy. Szczęśliwie, dzięki zaangażowaniu całego zespołu i naszych partnerów, udało się wszystko domknąć na czas.
redakcja grantowo.pl:
Jaką Pan widzi przyszłość dla tej platformy po formalnym zakończeniu projektu?
Szymon (Zarząd Fundacji Rozwoju Społeczeństwa Cyfrowego):
Choć projekt formalnie się zakończył, sama platforma będzie żyła dalej. Chcemy, żeby stała się stale rozwijanym serwisem turystycznym, do którego będą napływać kolejne informacje o miejscach, wydarzeniach i atrakcjach. Wypracowana w ramach PolskiegoTurysty4.0 baza to dopiero zalążek większego ekosystemu, który może funkcjonować nawet na zasadzie partnerstw z prywatnymi podmiotami – np. hotelami czy lokalnymi przewoźnikami.
Naszym marzeniem jest, by z czasem platforma rozwinęła się w kierunku bardziej zaawansowanych rozwiązań: wirtualnych spacerów 360°, interaktywnych map z uwzględnieniem uwarunkowań dla osób z niepełnosprawnościami czy nawet integracji z aplikacjami mobilnymi, które na bieżąco pokażą lokalne wydarzenia i atrakcje w zasięgu kilkunastu kilometrów. Mając stabilne fundamenty i sprawdzony model, łatwiej będzie nam przyciągnąć kolejnych partnerów i inwestorów!
redakcja grantowo.pl:
Teraz porozmawiajmy o tym, co można by jeszcze udoskonalić w zakresie dostępności. Jakie dalsze kroki rekomenduje Pan na przyszłość, aby platforma była jeszcze bardziej przyjazna dla osób ze specjalnymi potrzebami?
Szymon (Zarząd Fundacji Rozwoju Społeczeństwa Cyfrowego):
Przede wszystkim wciąż można rozwijać narzędzia służące do nawigacji po stronie, takie jak obsługa gestów czy obsługa głosowa. Jest to szczególnie ważne dla osób, które mają trudności z używaniem klawiatury czy myszki. Równolegle należałoby rozwinąć system automatycznego generowania napisów do materiałów wideo oraz dodać więcej treści w formie audiodeskrypcji.
Zależy nam też na stałym aktualizowaniu i weryfikowaniu informacji dotyczących dostępności poszczególnych obiektów turystycznych. Czasem bywa tak, że zbudowana zostanie winda lub podjazd, ale nikt nie zgłasza tej zmiany. Dlatego planujemy wprowadzić moduł pozwalający samym użytkownikom zgłaszać aktualizacje i komentarze, by na bieżąco uzupełniać i poprawiać dane o dostępności.
redakcja grantowo.pl:
Zwrócił Pan uwagę na rolę samorządów i instytucji publicznych w projekcie. Jak widzi Pan kondycję takich instytucji w Polsce, jeśli chodzi o współpracę przy projektach cyfrowych?
Szymon (Zarząd Fundacji Rozwoju Społeczeństwa Cyfrowego):
Z doświadczenia mogę powiedzieć, że polskie instytucje publiczne coraz śmielej wchodzą w projekty cyfrowe, choć tempo i poziom zaawansowania bywają różne w zależności od regionu. Niektóre samorządy są bardzo otwarte na nowatorskie rozwiązania i chętnie angażują się w projekty, które pomagają promować turystykę czy ułatwiają mieszkańcom dostęp do informacji. Inne wciąż muszą się uczyć zarządzania projektami i pozyskiwania funduszy z zewnątrz.
Trzeba też brać pod uwagę bariery biurokratyczne. Współpraca publiczno-prywatna lub z organizacjami pozarządowymi wymaga zrozumienia specyfiki procedur administracyjnych. Często jednak, dzięki wsparciu ministerstw czy doradztwu organizacji takich jak wasza, udaje się te trudności ominąć albo je ograniczyć. Z mojego punktu widzenia najważniejsze jest, że panuje coraz większa świadomość i zrozumienie, iż bez cyfryzacji trudno skutecznie promować region i dbać o jego rozwój.
redakcja grantowo.pl:
Ze strony redakcji grantowo.pl możemy dodać, że obserwujemy duży wzrost liczby projektów, gdzie NGO sygnalizują chęć współpracy z samorządami. Widzimy też, że same samorządy coraz chętniej sięgają po profesjonalne usługi organizacji pozarządowych. Z czego, Pana zdaniem, wynika ta zmiana podejścia?
Szymon (Zarząd Fundacji Rozwoju Społeczeństwa Cyfrowego):
Myślę, że to przede wszystkim kwestia efektywności i braku zasobów w instytucjach publicznych. NGO mogą być bardziej elastyczne, sprawniej zarządzać zespołami projektowymi i szybciej adaptować się do zmieniających się warunków. Samorządom jest coraz trudniej samodzielnie realizować projekty cyfrowe czy edukacyjne, bo wymaga to specjalistycznej wiedzy, kreatywności i nierzadko nietypowych kompetencji.
Poza tym, organizacje pozarządowe działają często z misją społeczną, co dla instytucji publicznych stanowi atrakcyjny walor przy ocenie ofert. Możliwość wspólnego sięgania po granty i fundusze unijne czy ministerialne łączy obie strony – samorząd dostaje profesjonalnie zorganizowany projekt, a NGO realizuje swoje cele statutowe na większą skalę. To model, który w ostatnich latach przynosi obustronne korzyści i wierzę, że będzie się dalej rozwijał.
redakcja grantowo.pl:
Na zakończenie porozmawiajmy o ogólnej kondycji instytucji publicznych w Polsce. Jako redakcja mamy swoje przemyślenia – widzimy, że coraz więcej urzędów dostrzega konieczność modernizacji i idzie z duchem czasu. Niemniej, wciąż napotykamy na miejsca, gdzie mentalność „tak się zawsze robiło” wygrywa z innowacyjnym podejściem i z korzyściami płynącymi z cyfryzacji. Dostrzegamy jednocześnie, że to NGO często przyspieszają zmiany, bo mają „sprawczość społeczną” i potrafią zmobilizować ludzi.
Patrząc z naszej perspektywy, kluczem do usprawnienia działań tych instytucji w Polsce jest większa transparencja, lepsza komunikacja z obywatelami oraz systematyczne dokształcanie kadr urzędniczych. Często bowiem barierą nie są dobre chęci, tylko brak wiedzy technicznej lub proceduralnej oraz ograniczone zasoby. Zgadza się Pan z tym podejściem?
Szymon (Zarząd Fundacji Rozwoju Społeczeństwa Cyfrowego):
Zdecydowanie tak. Transparencja i dobra komunikacja to fundamenty, bez których trudno mówić o sprawnym zarządzaniu publicznym. Mieszkańcy, a tym bardziej turyści, chcą szybko i przejrzyście dowiedzieć się, co dany region ma do zaoferowania, jak złożyć wniosek o dofinansowanie czy gdzie szukać wsparcia dla swoich inicjatyw. Im bardziej klarowna polityka informacyjna, tym wyższy poziom zaufania do instytucji publicznych.
Jeśli chodzi o dokształcanie kadr, to absolutnie widzę tutaj duże pole do poprawy. Wielu urzędników chce pracować nowocześnie i z pasją, ale nierzadko brakuje im możliwości uczestnictwa w kursach, szkoleniach czy warsztatach, które uczą innowacyjnych metod działania. A bez stałego rozwoju kompetencji trudno dotrzymać kroku zmieniającym się potrzebom społeczeństwa, zwłaszcza w tak dynamicznej dziedzinie, jak cyfryzacja. Dlatego uważam, że organizacje pozarządowe, uniwersytety i firmy szkoleniowe powinny jak najaktywniej współpracować z sektorem publicznym, by razem budować nową, bardziej zorientowaną na obywatela administrację.
redakcja grantowo.pl:
Dziękujemy za obszerną wypowiedź. Czy ma Pan jakieś ostatnie wskazówki dla instytucji publicznych, które zastanawiają się nad wsparciem lub realizacją projektów turystyczno-cyfrowych?
Szymon (Zarząd Fundacji Rozwoju Społeczeństwa Cyfrowego):
Przede wszystkim warto postawić na współpracę ze sprawdzonymi partnerami – czy to organizacjami pozarządowymi, czy prywatnymi firmami specjalizującymi się w branży IT i marketingu turystycznym. Dobre partnerstwo oparte na zaufaniu i jasnym podziale ról może znacznie uprościć proces realizacji projektu.
Druga rzecz to słuchanie głosów zainteresowanych stron: turystów, mieszkańców, lokalnych przedsiębiorców. Warto organizować konsultacje społeczne lub chociaż prostsze badania ankietowe. Pozwoli to uniknąć sytuacji, w której tworzymy narzędzie ciekawe z perspektywy urzędnika, ale niepraktyczne dla faktycznego użytkownika. I wreszcie – nie bać się innowacji. Projekty turystyczno-cyfrowe mogą przyspieszyć rozwój regionu i wzmocnić markę miejscowości. Dobrze jednak zadbać o spójną wizję i realizować ją krok po kroku, przy odpowiednim wsparciu merytorycznym i technicznym.
redakcja grantowo.pl:
Bardzo dziękujemy za rozmowę oraz wszystkie cenne wskazówki. Mamy nadzieję, że to nie koniec współpracy przy kolejnych projektach promujących piękno Polski i wykorzystujących nowoczesne technologie dla dobra wszystkich obywateli.
Szymon (Zarząd Fundacji Rozwoju Społeczeństwa Cyfrowego):
Również dziękuję za zaproszenie do wywiadu. Wierzę, że dzięki takim spotkaniom i dialogowi będziemy mogli wspólnie rozwijać turystykę w Polsce, promować lokalne dziedzictwo i wychodzić naprzeciw potrzebom tak wielu różnych grup odbiorców.
