Zakładanie fundacji to jeden z popularniejszych sposobów prowadzenia działalności społecznej lub edukacyjnej w Polsce. Chociaż sama procedura formalna nie jest nadmiernie skomplikowana, warto zawczasu zapoznać się z potencjalnymi kosztami, aby uniknąć niespodzianek. Na ostateczny wydatek wpływają nie tylko opłaty urzędowe, lecz także ewentualne koszty notarialne i obowiązkowe ogłoszenia, a w niektórych przypadkach również kapitał założycielski, jeśli fundacja zamierza prowadzić działalność gospodarczą.
Opłaty urzędowe i notarialne
Rejestracja fundacji wiąże się z koniecznością wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS). Aby dokonać wpisu, należy złożyć odpowiedni wniosek wraz z załącznikami (m.in. statut fundacji) do sądu rejestrowego właściwego dla siedziby przyszłej fundacji. Zasadniczo opłata za rejestrację fundacji w KRS wynosi około 250–300 zł (w tym opłata sądowa za wpis oraz ewentualna opłata za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym).
Kolejnym istotnym elementem jest sporządzenie aktu założycielskiego w formie notarialnej, jeżeli fundację ustanawia więcej niż jedna osoba bądź gdy w statucie uwzględniono specyficzne zapisy o mieniu fundacji. Koszt usługi notarialnej zależy od rozbudowania dokumentu i zakresu czynności. Zwykle mieści się on w granicach 300–600 zł, jednak ostateczna suma jest ustalana indywidualnie przez kancelarię notarialną. Im bardziej skomplikowane postanowienia statutu, tym wyższa może być taksa.
Kapitał założycielski – kiedy jest potrzebny?
Co do zasady ustawa o fundacjach nie narzuca minimalnego kapitału założycielskiego, jeśli fundacja nie będzie prowadzić działalności gospodarczej. Wystarczy więc, by fundator określił w akcie notarialnym wartość środków (pieniężnych lub rzeczowych), jakie wniesie do fundacji. W przypadku niewielkich inicjatyw wystarczy wkład rzędu kilkuset złotych, przeznaczony np. na cele statutowe.
Sytuacja wygląda inaczej, jeśli fundacja zamierza prowadzić działalność gospodarczą. Wówczas przepisy często wskazują na konieczność posiadania kapitału pozwalającego na realne funkcjonowanie biznesowe. Przykładem może być fundacja prowadząca sklep internetowy z pamiątkami lub usługi szkoleniowe. Choć prawo nie określa uniwersalnego minimum, warto już na starcie zadbać o odpowiednio wysoki fundusz, aby instytucje nadzorujące nie podważyły zdolności fundacji do podejmowania działalności gospodarczej.
Dodatkowe koszty i formalności
Poza wspomnianymi opłatami sądowymi i notarialnymi należy brać pod uwagę drobne koszty administracyjne. Może to być np. cena uzyskania odpisów z KRS, ewentualne koszty doradztwa prawnego czy tłumaczeń, jeśli w statucie lub akcie założycielskim pojawiają się zapisy w językach obcych (rzadziej spotykane w standardowej praktyce). Ponadto fundacja, podobnie jak inne podmioty rejestrowe, wypełnia formalności związane z nadaniem numerów NIP i REGON, co zwykle jest nieodpłatne, ale wymaga poświęcenia czasu.
Warto również pamiętać, że założenie fundacji to nie tylko jednorazowy wydatek, lecz także zobowiązania finansowe na przyszłość, np. związane z obowiązkiem składania sprawozdań czy utrzymaniem ewentualnej działalności gospodarczej. Choć koszty te nie są wysokie w porównaniu do form komercyjnych, dobrze jest uwzględnić je w długoterminowym planie finansowym.
